ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ!

Το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου και ο Ιούνιος είναι κάτι σαν την πρωτοχρονιά για όσους δηλώνουν επαγγελματίες προπονητές, ειδικά στο μπάσκετ! Ισχύει, ακόμη και όταν μιλάμε για το 2020, την χρονιά όπου ο COVID 19, έχει αλλάξει –σχεδόν – τα πάντα στην καθημερινότητα μας και φαίνεται ότι θα περάσει σαν οδοστρωτήρας πάνω από οτιδήποτε έχει να κάνει με τον αθλητισμό.

Είναι, όμως, τέτοια η δυναμική αυτού του χρονικού διαστήματος, ώστε τουλάχιστον η συγκεκριμένη πρακτική δεν θα αλλάξει: Μέσα στις επόμενες ημέρες οι πρόεδροι – συγνώμη, οι διοικήσεις ήθελα να πω –  αποφασίζουν πως θα κινηθούν την επόμενη χρονιά. Το πρώτο ζητούμενο-συνήθως- είναι ο κόουτς, για να ακολουθήσουν στη συνέχεια οι υπόλοιπες επιλογές σε παίκτες και λοιπά!

Η επιλογή προπονητή είναι πραγματικά δύσκολη δουλειά. Γίνεται ακόμη πιο ζόρικη όταν γίνεται από κάποιον που στην …κανονική του ζωή η δουλειά του είναι εφοπλιστής, μπακάλης, μηχανικός, κρεοπώλης ή, καθηγητής πανεπιστημίου.

Βεβαίως ακόμη πιο ζόρικο επάγγελμα είναι το να κάνεις τον προπονητή.

Ειδικά στην Ελλάδα, μια χώρα όπου τρεις συνεχόμενες ήττες μεταφράζονται – εννέα φορές στις δέκα- σε απόλυση.

Είναι δεδομένο ότι οι ‘Έλληνες παράγοντες δεν θέλουν να ξέρουν τι σημαίνει μακροπρόθεσμος προγραμματισμός, πλάνο για ανάπτυξη σε συγκεκριμένο χρόνο. Ξεχνούν εύκολα ότι οι προπονητές αποτελούν δικές τους επιλογές. Δεν ξέρουν για ποιο λόγο προσλαμβάνουν τους προπονητές και συνήθως δεν ξέρουν για ποιο λόγο τους απολύουν, πέρα από το ότι δεν τους αρέσουν τα αποτελέσματα.

Θα είχε, λοιπόν, αξία να καταγράψουμε ποια είναι τα στοιχεία που πρέπει να έχει ένας τεχνικός, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες της δουλειάς του. Θα παρουσιάσουμε μια λίστα με τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν ένα σοβαρό προπονητή στα πλέον δημοφιλή σπορ στην Ελλάδα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ):

1) Η προπονητική επιβάρυνση στα ομαδικά αθλήματα.

2) Η κορύφωση στα ατομικά και ομαδικά αθλήματα.

3) Το φαινόμενο της υπερπροπόνησης στις αθλοπαιδιές. Ο ρόλος του προπονητή στην αντιμετώπιση του φαινομένου.

4) Η αποκατάσταση στην προπονητική διαδικασία των αθλοπαιδιών.

5) Η ψυχολογική προετοιμασία των παικτών.

6) Ομαδική συνοχή.

7) Ηγεσία.

8) Προπονητική και αγωνιστική πειθαρχία.

9) Μεθοδολογία ανάπτυξης τεχνικών δεξιοτήτων αθλήματος.

10) Γενικές  αρχές, που διέπουν την εκμάθηση δεξιοτήτων.

11) Μεθοδολογία προσαρμογής στο ομαδικό παιχνίδι.

12) Μεθοδολογία ανάπτυξης επιθετικών και αμυντικών συνεργασιών.

13) Μεθοδολογία ομαδικής τακτικής.

14) Προπονησιμότητα φυσικών ικανοτήτων.

15) Ιδιαιτερότητες της προπόνησης νέων παικτών.

16) Κύριες φυσικές ικανότητες στις αθλοπαιδιές. Μέθοδοι ανάπτυξης.

17) Η ειδική φυσική κατάσταση αθλήματος.

18) Μέθοδοι βελτίωσης των ειδικών φυσικών ικανοτήτων του κάθε σπορ.

19) Προγραμματισμός φυσικής προετοιμασίας, στην προαγωνιστική, αγωνιστική και μεταβατική περίοδο. Αξιολόγηση.

20) Προσαρμογές σε προαγωνιστική, αγωνιστική και μεταβατική περίοδος.

21) Προγραμματισμός προπονητικών περιόδων σε σχέση με τη φυσική, τεχνική και τακτική προετοιμασία.

22) Μοντέλο περιοδικότητας με μία αγωνιστική περίοδο.

23) Ατομική προπόνηση (Προγραμματισμός της τεχνικής προετοιμασίας του παίκτη).

24)  Ομαδική προπόνηση(Προγραμματισμός της τακτικής προετοιμασίας της ομάδας. Βασικοί άξονες της τακτικής προετοιμασίας ομάδας κατά την αγωνιστική περίοδο.)

25) Η αγωνιστική κάμψη στα ομαδικά αθλήματα και τρόποι αντιμετώπισης της.

26) Η δομή της προπονητικής μονάδας στα ομαδικά αθλήματα.

27) Αξιολόγηση.

28) Η καθοδήγηση στα ομαδικά αθλήματα.

29) Ψυχολογική προετοιμασία για τον αγώνα. Η διαδικασία καθοδήγησης κατά τον αγώνα.

30) Η διαχείριση του αποτελέσματος (νίκης ή, ήττας) μετά τον αγώνα…

Πόσες από τις προσλήψεις προπονητών γίνονται με βάση αυτή την λίστα; Αν κάποιος απαντούσε χωρίς πολύ σκέψη “κανένας”, δεν θα ήταν μακριά από την πραγματικότητα.

Στην Ελλάδα, την χώρα όπου η δουλειά που ξέρουν όλοι να κάνουν καλύτερα είναι του αλλουνού, οι προπονητές μοιάζουν περισσότερο με αναγκαίο κακό. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι προσλήψεις των τεχνικών γίνονται από τους ιδιοκτήτες των ομάδων και όχι από εξειδικευμένους επαγγελματίες.

Ρεαλιστικά, λοιπόν, η λίστα με τα προσόντα που πρέπει να έχει ο εκλεκτός του προέδρου είναι κάπως έτσι:

1) να είναι φτηνός και σίγουρα φτηνότερος από τους άλλους υποψήφιους

2) να μην θέλει συμβόλαιο

3) να φέρει και ένα χορηγό

4) να μην απαιτεί να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο

5) να ξέρει κόσμο στο παρασκήνιο

6) να έρχεται για μπύρες μετά την προπόνηση

7) να ξέρει να μιλάει (υπέρ του προέδρου) στους δημοσιογράφους

8) να μην ξεχνάει τον υπέροχο λαό της ομάδας

9) να μην ζητάει αποζημίωση όταν του πούμε ότι φεύγει

10) να μην μας κράξει στα ΜΜΕ κατά την διάρκεια της συνεργασίας μας (αλλά και μετά από αυτήν)!

Στο ποδόσφαιρο, στο μπάσκετ, γενικά στα σπορ, οι παράγοντες τα ξέρουν όλα, επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη και οι προπονητές είναι το εύκολο εξιλαστήριο θύμα. Οι τεχνικοί, από την μεριά τους, παγιδευμένοι στην ανασφάλεια της δουλειάς τους, συμβιβάζονται πολύ συχνά, βάζοντας οι ίδιοι τον εαυτό τους σε αδιέξοδο. Ετσι γιγαντώνεται το γαϊτανάκι των απολύσεων και προσλήψεων προπονητών καθώς οι ομάδες ψάχνουν απελπισμένα για σωτήρες εδώ  και τώρα, ενώ από την άλλη οι κόουτς τρέχουν να προσληφθούν, χωρίς να βλέπουν τι είχε πάθει ο προηγούμενος…

Το σωστό, όμως, είναι ένα και κάποια στιγμή θα πρέπει να το αποδεχθούν οι πάντες, ειδικά εκείνοι που κάνουν τι προσλήψεις! Ο ηγέτης, λοιπόν, στον οποίο θα εμπιστευτούν τα όνειρα τους πρέπει να έχει συγκεκριμένα στοιχεία. Θα αναλύσουμε τα βασικότερα στις επόμενες γραμμές:

Ο προπονητής πρέπει να έχει μία φιλοσοφία με την οποία θα πορευτεί. Θα πρέπει να είναι ταυτόχρονα για την ομάδα του νομοθέτης, σερίφης και δικαστής.  Την κρίσιμη ώρα ο προπονητής είναι εκείνος που θα πάρει τις αποφάσεις και οι αθλητές θα τον ακολουθήσουν με εμπιστοσύνη, χωρίς να τον αμφισβητήσουν τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.

O προπονητής είναι ταυτόχρονα δάσκαλος και συντονιστής. Είναι εκείνος που θα διδάξει το παιχνίδι και στη συνέχεια θα δείξει τον δρόμο για την επιτυχία. Κάθε παίκτης έχει άποψη για το πώς θα αγωνιστεί. Μια ομάδα όμως οφείλει να έχει συνοχή.  Καθήκον του τεχνικού είναι να αντιληφθεί, να καλλιεργήσει και να εκμεταλλευτεί τις προσωπικές δεξιότητες κάθε παίκτη και στη συνέχεια να τον υποχρεώσει να υπηρετήσει (ο αθλητής) το συνολικό όραμα..

Στη φάση της διδασκαλίας, μέσα από τις προπονήσεις επιστρατεύονται όλες οι ικανότητες του προπονητή. Το ζητούμενο είναι οι τρόποι με τους οποίους θα επιβάλλει αυτό που θέλει. Η αθλητική ικανότητα απόδοσης είναι συνάρτηση τεσσάρων παραγόντων: τεχνική (ικανότητες συντονισμού, κινητικές δεξιότητες), τακτική (γνωστικές ικανότητες), ψυχικές δυνάμεις και φυσική κατάσταση (δύναμή, ταχύτητα, αντοχή, ευλυγισία. Ο προπονητής πρέπει να είναι έχει γνώση όλων των παραπάνω θεμάτων.

Απαιτείται μια κατασταλαγμένη και ισχυρή προσωπικότητα, που δεν θ’ αφήνει κανένα περιθώριο να μην λειτουργήσει το ομαδικό πλάνο. Ταυτόχρονα, όμως, ο προπονητής θέλει, πάντα το καλύτερο για τους παίκτες του και τους προστατεύει.

Ο προπονητής δεν χρειάζεται να κρατάει μαστίγιο αν είναι τόσο καταρτισμένος, αλλά και τόσο πολύπλευρα καλλιεργημένος ως άνθρωπος, ώστε να μπορεί να πείσει τους παίκτες για την ορθότητα των απόψεων του.

Όταν έρθει η στιγμή του επίσημου αγώνα ο προπονητής  που έχει δουλέψει κάνει λίγα διότι τα πολλά έχουν ήδη γίνει στην προπόνηση. Υπενθυμίζει σημεία που έχει ήδη αναλύσει διεξοδικά. Φροντίζει για την αυτοσυγκέντρωση και την ψυχολογική ηρεμία των αθλητών για τον χρόνο που θα διαρκέσει το παιχνίδι. Θα κληθεί να σώσει την παρτίδα αν κάτι στραβώσει. Ο σωστός προπονητής πρέπει να έχει έτοιμο plan b και να προβλέπει τα ενδεχόμενα λάθη πριν συμβούν.

Ο προπονητής δεν είναι μάγος. Οσο περισσότερο χρόνο δουλεύουν μαζί οι παίκτες και ο κόουτς τόσο καλύτερο θα είναι το αποτέλεσμα που θα αποδίδουν.

Η ομάδα του καλού προπονητή μπορεί να κάνει τον τηλεθεατή να νιώθει πως διαπερνάει τις φλέβες του ηλεκτρικό ρεύμα όταν συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχει ούτε ένας παίκτης που να μην δίνει το 110% των ψυχικών, σωματικών και πνευματικών του δυνάμεων.

Από την άλλη μεριά είναι συνηθισμένο φαινόμενο οι τεχνικοί που βάζουν την προσωπική τους προβολή πάνω από την ομάδα σε βαθμό που να μην τους νοιάζει το αν αυτά που διδάσκουν δεν τα καταλαβαίνουν οι παίκτες τους. Οι προπονητές είναι άνθρωποι και ως τέτοιοι έχουν προτερήματα και ελαττώματα.

Ο προπονητής, όμως,  δεν μπορεί να κάνει συμβιβασμούς στον τομέα της σοβαρότητας και της πειθαρχίας, δεν μπορεί ν’ αλλάζει στην πρώτη ήττα το πρόγραμμα του, την μεθοδολογία του, την φιλοσοφία του. Και δεν πρέπει να διστάζει να πει «γεια σας» όταν χαθεί η εμπιστοσύνη στους διοικούντες, όταν η συνεργασία του με την ομάδα πάψει να τον ικανοποιεί.

Ο κόουτς, τέλος, πρέπει να είναι έτοιμος να χάσει την δουλειά του για τις ιδέες του! ‘Όταν οι παράγοντες συναντούν κάποιον υποψήφιο τεχνικό που λέει σε όλα “ναι” για να πάρει την δουλειά, τότε σύντομα θα ψάχνουν για τον επόμενο…

Αντί επιλόγου: Στο μέλλον, όταν η αθλητική παιδεία θα έχει φτάσει και στην Ελλάδα, ελπίζουμε σε κάθε διοικητικό συμβούλιο συλλόγου, να υπάρχουν άνθρωποι που να ξέρουν τι δεν ξέρουν, ώστε να αναθέτουν  τις προσλήψεις προπονητών κάποιος που να έχει τις απαραίτητες γνώσεις. Ο τίτλος αυτού του πόστου λέγεται τεχνικός διευθυντής και στα περισσότερα μέρη του κόσμου είναι ο μόνος υπεύθυνος για την συγκεκριμένη δουλειά…

 

ΜΑΝΟΣ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ
ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΜΠΑΣΚΕΤ
E-mail: mansmans23@yahoo.gr